A-TİCARET UNVANI
Ticaret Unvanının Korunması. Ticaret unvanı, tacirin ticari faaliyeti sırasında kullandığı adıdır. Ticaret unvanı, tacirin tanıtılması ve diğer tacirlerden ayırt edilmesi işlevlerine sahiptir. Dolayısıyla, tacirin ticari faaliyet sırasında önemli bir yer tutan ticaret unvanının korunması önem taşır.
B-TİCARET UNVANININ ŞEKLİ – ÇEKİRDEK KISMI
1-GERÇEK KİŞİLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Gerçek kişi tacirin ticaret unvanı, tacirin kısaltılmadan yazılacak adı ve soyadından oluşur (TTK md. 41). (Gerçek kişilerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması).
2- ADİ ŞİRKETLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Adi şirket ticaret unvanı, ortaklarının adları ve soyadları ile isteğe bağlı olarak “ortakları” kelimesinden oluşur. (Adi şirketlerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması).
3-KOLLEKTİF ŞİRKETLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Kollektif şirketlerde ticaret unvanı, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösteren bir ibareyi içerir (TTK md. 42/1). (Kollektif şirketlerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması).
4-KOMANDİT ŞİRKETLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ticaret unvanı, komandite ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösteren bir ibareyi içerir. Bu şirketlerin ticaret unvanlarında komanditer ortakların adları ve soyadları veya ticaret unvanlarına yer verilemez (TTK md. 42/2). Komanditer ortağın adı ticaret unvanında yer alırsa, bu ortak üçüncü kişilere karşı komandite ortak gibi sorumlu sayılır (TTK md. 320). (Komandit şirketlerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması).
5-ANONİM ŞİRKETLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Anonim şirketlerin ticaret unvanı, işletme konusu gösterilmek ve TTK md. 46 saklı kalmak şartıyla serbestçe seçebilirler. Ticaret unvanlarında, “anonim şirket” kelimesinin de bulunması şarttır. Ticaret unvanında, gerçek bir kişinin adı veya soyadı yer aldığı takdirde, şirket türünü gösteren ibareler, baş harflerle veya başka bir şekilde kısaltma yapılarak yazılamaz (TTK md. 43). (Anonim şirketlerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması)
6-LİMİTED ŞİRKETLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Limited şirketlerde ticaret unvanı, işletme konusu gösterilmek ve TTK md. 46 saklı kalmak şartıyla serbestçe seçebilirler. Ticaret unvanlarında, “limited şirket” kelimesinin de bulunması şarttır. Ticaret unvanında, gerçek bir kişinin adı veya soyadı yer aldığı takdirde, şirket türünü gösteren ibareler, baş harflerle veya başka bir şekilde kısaltma yapılarak yazılamaz (TTK md. 43). (Limited şirketlerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması).
7-KOOPERATİFLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Kooperatiflerde ticaret unvanı, işletme konusu gösterilmek ve TTK md. 46 saklı kalmak şartıyla serbestçe seçebilirler. Ticaret unvanlarında, “kooperatif” kelimesinin de bulunması şarttır. Ticaret unvanında, gerçek bir kişinin adı veya soyadı yer aldığı takdirde, şirket türünü gösteren ibareler, baş harflerle veya başka bir şekilde kısaltma yapılarak yazılamaz (TTK md. 43). (Kooperatiflerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması)
8-DİĞER TÜZEL KİŞİLERDE TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Ticari işletmeye sahip olan dernek, vakıf ve diğer tüzel kişilerin ticaret unvanları, adlarının aynıdır (TTK md. 44/1).
Ticari işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşların unvanları da kendi adlarının aynıdır (TSY md. 43/2).
Kamuya yararlı dernekler ile gelirinin yarısından fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere harcayan vakıfların işlettikleri tüzel kişiliği haiz olmayan ticari işletmeler ile kamu tüzel kişileri tarafından işletilen ve tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmelerin unvanları ise kendilerini işleten tüzel kişinin adı ile işletme konusunu gösteren ibarelerden meydana gelir (TSY md. 43/3). (Diğer tüzel kişilerde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması)
9-DONATMA İŞTİRAKİNİN TİCARET UNVANININ ŞEKLİ
Donatma iştirakinin ticaret unvanı, ortak donatanlardan en az birinin adı ve soyadını veya deniz ticaretinde kullanılan geminin adını içerir. Soyadları ve gemi adı kısaltılamaz. Ticaret unvanında ayrıca donatma iştirakini gösterecek bir ibare de bulunur (TTK md. 44/2). (Donatma iştirakinde ticaret unvanının korunması için bkz. I-Ticaret Unvanının Korunması)
C-TİCARET UNVANININ ŞEKLİ – EK KISMI
Ticaret unvanının çekirdek kısmı yanında unvana ek de yapılabilir. Ek yapılması kural olarak zorunlu değildir. Ticaret unvanına, tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında, üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte bulunmamak, gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak şartıyla; işletmenin özelliklerini belirten veya unvanda yer alan kişilerin kimliklerini gösteren ya da hayalî adlardan ibaret olan ekler yapılabilir (TTK md. 46/1).
Bazı durumlarda ticaret unvanına ek yapılması zorunludur. Bunlardan ilki, ticaret unvanına, Türkiye’nin herhangi bir sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş bulunan diğer bir unvandan ayırt edilmesi için gerekli olduğu takdirde ek yapılmasıdır (TTK md. 45).
Ek yapılmasının zorunlu olduğu ikinci durum ise tasfiye haline giren şirket ve kooperatif unvanlarına “tasfiye halinde” ibaresinin eklenmesidir (TTK md. 269, 328, 533/2).
Üçüncü durum ise malvarlığının terki suretiyle konkordatonun tasdikine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren ticaret sicilinde kayıtlı şirket unvanlarına “konkordato tasfiyesi halinde” ibaresinin eklenmesidir (İİK md. 309c/2).
Şube ticaret unvanlarına da ek yapılması gerekir. Bu kapsamda her şube, kendi merkezinin ticaret unvanını, şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Bu unvana şube ile ilgili ekler de yapılabilir. Merkezi yabancı ülkede bulunan bir işletmenin Türkiye’deki şubesinin ticaret unvanında ise merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun gösterilmesi şarttır (TTK md. 48).
Ek yapılmasının zorunlu olduğu bir diğer hal ise gerçek kişi tacirlerin faaliyet konuları birbirinden farklı birden çok ticari işletmesinin bulunmasıdır. Bu durunda ticaret unvanları, her işletme dolayısıyla ayırt edici ekler yapılarak tescil olunur (TTK md. 44/3).
Tek başlarına ticaret yapan gerçek kişiler ise ticaret unvanlarına bir şirketin var olduğu izlenimini uyandıracak ekler yapamazlar (TTK md. 46/2).
“Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Millî” kelimeleri ise bir ticaret unvanına ancak Cumhurbaşkanı kararıyla konabilir (TTK md. 46/3).
D-TİCARET UNVANININ TESCİLİ
Her tacir, ticari işletmenin açıldığı günden itibaren on beş gün içinde, ticari işletmesini ve seçtiği ticaret unvanını, işletme merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirmelidir (TTK md. 40/1).
Gerçek kişi tacir ile tüzel kişi tacir adına imzaya yetkili olanların imzaları, kamu kurum ve kuruluşlarınca veri tabanlarında tutulan imza verilerinden elektronik ortamda temin edilerek merkezi ortak veri tabanındaki sicil dosyasına kaydedilir (TTK md. 40/2).
Merkezi Türkiye’de bulunan ticari işletmelerin şubeleri de bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Ticaret unvanına ve imza örneklerine ilişkin TTK md. 40/1-2 hükümleri bu işletmelere de uygulanır. Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça merkezin bağlı olduğu sicile geçirilen kayıtlar şubenin bağlı bulunduğu sicile de tescil olunur. Ancak, bu hususta şubenin bulunduğu yer sicil müdürlüğünün ayrı bir inceleme zorunluluğu yoktur (TTK md. 40/3).
Merkezleri Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye’deki şubeleri, kendi ülkelerinin kanunlarının ticaret unvanına ilişkin hükümleri saklı kalmak şartıyla, yerli ticari işletmeler gibi tescil olunur. Bu şubeler için yerleşim yeri Türkiye’de bulunan tam yetkili bir ticari mümessil atanır. Ticari işletmenin birden çok şubesi varsa, ilk şubenin tescilinden sonra açılacak şubeler yerli ticari işletmelerin şubeleri gibi tescil olunur (TTK md. 40/4).
E-TİCARET UNVANI KULLANMA ZORUNLULUĞU
Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır (TTK md. 39/1).
Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi de gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır. (TTK md. 39/2).
Bütün mahkemeler, memurlar, ticaret ve sanayi odaları, noterler ve TÜRKPATENT görevlerini yaparlarken bir ticaret unvanının tescil edilmediğini, kanun hükümlerine aykırı olarak tescil edildiğini veya kullanıldığını öğrenirlerse durumu yetkili makamlara bildirmek zorundadırlar (TTK md. 51/1).
F-TİCARET UNVANININ DEVAMI
Kanun koyucu, tescili sırasında gerçek duruma uygun olmasını aradığı ticaret unvanının sonradan meydana gelen bazı değişikliklere rağmen aynı şekilde korunmasını kabul etmiştir. Bu kapsamda, ticari işletme sahibinin veya bir ortağın ticaret unvanında yer alan adı kanunen değişir veya yetkili makamlar tarafından değiştirilirse unvan olduğu gibi kalabilir (TTK md. 47/1).
Kollektif veya komandit şirkete ya da donatma iştirakine yeni ortakların girmesi hâlinde de ticaret unvanı değiştirilmeksizin olduğu gibi kalabilir. Bu şirketlerden birinin ticaret unvanına adı dâhil olan bir ortağın ölümü üzerine mirasçıları onun yerine geçerek şirketin devamını kabul eder veya şirkete girmemekle beraber bu hususta izinlerini yazılı şekilde bildirirlerse şirket unvanı olduğu gibi kalabilir. Şirketten ayrılan ortağın adı da yazılı izni alınmak şartıyla şirket unvanında kalabilir (TTK md. 47/2).
G-TİCARET UNVANININ DEVRİ
Ticaret unvanının ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez (TTK md. 49/1). Bu düzenlemeye aykırı olarak ticaret unvanını devredenlerle devralan ve kullananlar, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır (TTK md. 51/3).
İşletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir (TTK md. 49/2).
H-TİCARET UNVANINA İLİŞKİN CEZAİ DÜZENLEMELER
TTK md. 39, 45 veya 48. maddeleri ihlal edenler, ikibin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır.
TTK md. 46’yı ihlal edenler veya TTK md. 49’a aykırı olarak ticaret unvanını devredenlerle devralan ve kullananlar, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır.
I-TİCARET UNVANININ KORUNMASI
Usulen tescil ve ilan edilmiş olan ticaret unvanını kullanma hakkı sadece sahibine aittir (TTK md. 50).
Ticaret unvanı birçok düzenleme kapsamında korunmaktadır. Bunlardan ilki tescilli ticaret unvanlarına koruma sağlayan TTK md. 52’dir. İlgili düzenlemede ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe aykırı biçimde bir başkası tarafından kullanılması hâlinde hak sahibinin, bunun tespitini, yasaklanmasını; haksız kullanılan ticaret unvanı tescil edilmişse kanuna uygun bir şekilde değiştirilmesini veya silinmesini, tecavüzün sonucu olan maddi durumun ortadan kaldırılmasını, gereğinde araçların ve ilgili malların imhasını ve zarar varsa, kusurun ağırlığına göre maddi ve manevi tazminat isteyebileceği düzenlenmiştir. Maddi tazminat olarak mahkeme, tecavüz sonucunda mütecavizin elde etmesi mümkün görülen menfaatinin karşılığına da hükmedebilir. Mahkeme, davayı kazanan tarafın istemi üzerine, giderleri aleyhine hüküm verilen kimseye ait olmak üzere, kararın gazete ile yayımlanmasına da karar verebilir.
Ticaret unvanları TTK md. 52 yanında, TTK md. 54 vd. düzenlenen haksız rekabet hükümleri ile korunabilir. Bu korumadan yararlanılabilmesi için unvanın tescilli olması gerekmez. Dolayısıyla tescilli ticaret unvanları TTK md. 52 ve TTK md. 54 vd. düzenlemeleri ile korunurken, tescilsiz ticaret unvanları ise TTK md. 54 vd. düzenlemeleri ile korunur. (Haksız rekabete ilişkin yazı için bkz. https://hkavukatlik.com/haksiz-rekabet-davalari/ ).
Ticaret unvanları, SMK md. 6/3 ve SMK md. 6/6 ile de korunur. Tescilsiz ticaret unvanları SMK md. 6/3 ile tescilli ticaret unvanları ise SMK md. 6/6 ile sonraki marka tesciline karşı korunabilir. Ticaret unvanını ihlal eden marka tescil edilmiş ise SMK md. 25 kapsamında markanın hükümsüzlüğü talep edilebilir (Markanın hükümsüzlüğü için bkz. https://hkavukatlik.com/marka-hukukunda-hukumsuzluk-kararinin-etkileri/ ), (Markanın korunması için bkz. https://hkavukatlik.com/markanin-korunmasi/ ).
J-GENEL BİLGİ
1-TİCARET UNVANI AVUKATI
Ticaret unvanı avukatı, geniş kapsamlı uygulama alanı olan ticaret unvanı uyuşmazlıklarına ilişkin danışmanlık yapar ve yargılama sürecini takip eder.
2-ANKARA TİCARET HUKUKU AVUKATI
Ankara ticaret unvanı avukatı, uygulamada görülen ticaret unvanına ilişkin davalarının önemli bir kısmının görüldüğü Ankara’da söz konusu davaları takip eder.
3-TİCARET HUKUKU AVUKATI
Ticaret hukuku avukatı, ticaret hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda hizmet verir.
4-ANKARA TİCARET HUKUKU AVUKATI
Ankara ticaret hukuku avukatı, ticaret hukuku uyuşmazlıklarına ilişkin Ankara’da hizmet verir.
5-ŞİRKET AVUKATI
Şirket avukatı, mesleki tecrübe, bilgi ve becerilerini şirket avukatlığı kapsamında geliştirmeye önem verir.
6-ANKARA ŞİRKET AVUKATI
Ankara şirket avukatı, şirket avukatlığı kapsamında hizmet verir.
K-SONUÇ
Ticari işletmenin en önemli değerlerinden olan ticaret unvanının korunması, tacirin menfaati yanında ülke ekonomisinin gelişimi ve fikri haklara saygının artması açısından da önemlidir.