Change araç ceza davası günümüzde oldukça merak edilen bir konudur. Araç satışı sebebiyle yaşanan kilometrenin düşük gösterilerek satılması, change araç satılması, boyalı arabanın boyasız gibi gösterilerek değerinden yükseğe satılması gibi haller satıcının ceza hukuku bakımından sorumluluğunu oluşturur. Nitekim “Change Araç Ceza Davası” başlıklı yazımızda; ikinci el olarak satılan ve change edilmiş araçlara ilişkin cezalar ve yaptırımları incelenecektir. Change araçlar cezai bakımdan incelenirken hem dolandırıcılık hem de evrakta sahtecilik suçları üzerinde özellikle durulacaktır. Ancak change araçlar somut olayın özelliklerine göre Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen başka suçları da oluşturabilir. Dolayısıyla change araç cezasına ilişkin olmakla birlikte ikinci el araç satışından kaynaklanan herhangi bir uyuşmazlıkta bu konular hakkında bilgi ve deneyim sahibi bir avukata başvurulmasında yarar vardır.
Aşağıda dolandırıcılık suçu nedir, araç satışında dolandırıcılık suçu, change araç nedir, change araç dolandırıcılık suçu, change araç resmi belgede sahtecilik suçu, change cezası gibi konular ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.
DOLANDIRICILIK SUÇU NEDİR?
Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu m.157 ve devam eden hükümlerde düzenlenmiştir. Bu kapsamda dolandırıcılık suçu “Malvarlığına Karşı Suçlar” kısmında düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişi dolandırıcılık suçunun temel halini işlemiş olur. Dolandırıcılık suçunu işleyen kişilere bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir. Kanunda düzenlenen dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerinden birinin mevcut olması halinde bu ceza artırılır.
Bununla birlikte dolandırıcılık suçunu diğer mal varlığına karşı işlenen suç tiplerinden ayıran en önemli husus bu suçun aldatma temeline dayanmasıdır. Dolandırıcılık suçunda sadece malvarlığı zarar görmemekte kişinin iradesi de hileli davranışlarla yanıltılmaktadır. Dolayısıyla dolandırıcılık suçunda mağdurun veya suçtan zarar görenin irade özgürlüğü ihlal edilir. Dolandırıcılık suçu ile ilgili detaylı bilgi için ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.
ARAÇ SATIŞINDA DOLANDIRICILIK SUÇU
Araç satışları günümüzde oldukça gündemde olan bir konudur. Özellikle ekonomide yaşanan değişimler sebebiyle ikinci el araçlara olan talep gün geçtikçe daha da artmaktadır. Bununla birlikte araba satıcıları araçlarını değerinden daha da pahalıya satabilmek için çeşitli yollara başvurmaktadır. Dolayısıyla araç satışı ile ilgili yaşanan problemler de artış göstermektedir. Örnek olarak araba kilometresinin düşürülmesi, hasarlı olan aracın tramer kaydına geçirilmeden yenilenip satılması, zorunlu ekspertiz raporunda değişiklik yapmak ya da eski raporda tarih değişikliği yapmak, change araç satılması başka bir deyişle motor ve şase numarası başka bir arabanın motor ve şase numarası ile değiştirilmiş aracın satılması gibi haller gösterilebilir. Bu durumlar Türk Ceza Hukuku bakımından unsurları varsa dolandırıcılık suçunu oluştururlar. Bunun yanında bazı durumlarda “Resmi Belgede Sahtecilik Suçu” bakımından da somut olayın değerlendirilmesi gerekmektedir. Bununla beraber bu tür davalarda araçlar konusunda bilgili, gelişen teknolojiyi takip eden, araç satışı sebebiyle açılan dolandırıcılık davaları ile ilgili bilgi ve deneyim sahibi bir avukata danışılmasında ve hukuki yardım alınmasında fayda vardır. Ayrıca H&K AVUKATLIK olarak işbu makalemizde özellikle araçta change parça değişimini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
CHANGE ARAÇ NEDİR?
Change araç, şase numarası veya motoru değiştirilmiş araçlar için kullanılan bir ifadedir. Bu değişim ile hukuki veya teknik açıdan sorunlu araçların şase ve motorunu başka bir araçla değiştirerek gelir elde etmek amaçlanır. Bir aracın change araç olup olmadığı teknik uzman bilirkişiler tarafından ya da araç ekspertizleri gibi teknik bilgiye sahip kişiler ve kurumlar tarafından yapılır. Bununla birlikte emniyete yapılan ihbarlar neticesinde de change araç tespiti mümkündür.
“Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; dava konusu aracın change araç olup olmadığı konusunda Akçabat Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturma evrakının içeriğinin ve Savcılık dosyasındaki bilirkişi raporunun hüküm kurmak için yeterli olup olmadığı, aracın change araç olup olmadığı konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişiler kurulundan rapor alınması gerekip gerekmediği dolayısıyla eksik inceleme ile hüküm kurulup kurulmadığı noktasında toplanmaktadır.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; Mahkemece araç üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmadan savcılık dosyasında alınan bilirkişi raporunda aracın change olmadığının anlaşıldığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Davacı aracın change oto olduğunu ileri sürmüştür. Dava konusu aracın change oto olup olmadığı konusunda; Akçaabat Cumhuriyet Savcılığının 2006/1281 sayılı hazırlık dosyasındaki 14.8.2006 tarihli bilirkişi raporunda, davaya konu kazaya karışan aracın motor numarasının orijinal olduğu, şasi numarasının bu araca ait olmadığı, başka bir araçtan alınıp buraya monte edildiği kanaatine varıldığı bildirilmiştir. Eldeki dosyada alınan 14.05.2012 tarihli bilirkişi raporunda da aracın change olup olmadığı hususunda teknik bilirkişiden rapor alınması gerektiği bildirilmiştir. Bu durumda, davaya konu aracın change oto olup olmadığı konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan gerekçeli, ayrıntılı, denetime elverişli bir rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.”( Yargıtay Kararı – HGK., E. 2014/467 K. 2015/2429 T. 4.11.2015)
CHANGE ARAÇ DOLANDIRICILIK SUÇU
Change araçlar ile kişiler aldatılarak aracın motorunu ve şase numarasını değiştirilmiş olması sebebiyle değerinden çok daha yükseğe araç satışı yapılmakta ya da hukuka uygun bir şekilde ele geçirilmeyen araç üzerinden haksız menfaat elde edilmektedir. Change araçlar, bireyler tarafından satılmakla birlikte organize çeteler tarafından sistemli bir şekilde de satılmaktadır. Change araç sahibi mağdurları bu sebeple büyük kayıplar yaşamaktadır. Bu kapsamda change araç satışı somut olayın özelliklerine göre dolandırıcılık suçunu oluşturmaktadır. Bununla birlikte Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen nitelikli hallerden biri somut olayda mevcutsa verilecek ceza artırılacaktır.
“…Sanığın, katılan … adına kayıtlı 27.12.2007 tarihinde çalınan … plaka sayılı aracı satın aldığı, yaralamalı trafik kazasına karışan ve hasar alan … plaka sayılı 1997 model Brodway marka başka aracın motorunu bu araca monte ettiği, bu haliyle müşteki …’a satarak noter üzerinden devrettiği, müşteki …’ın daha sonra aracı müşteki …’a satarak devrettiği, aracın çalıntı olması ve motor ile şasesindeki değişiklik nedeniyle kolluk birimlerince anlaşılması nedeniyle müşteki …’dan alınarak yediemin otoparkına çekildiği, sanığın katılana ait çalıntı aracı bilerek satın aldığı ve araç üzerine, adına kayıtlı aracın motorunu koyarak satmak suretiyle menfaat temin ettiği iddia edilen somut olayda; sanık savunması, müşteki ve katılan beyanları, tanıklar ifadesi, satış sözleşmeleri, çalıntı araca ilişkin sorgu bilgileri, Suça konu aracın Ankara – Karabük karayolunda yaptığı kazaya ilişkin tutulan kaza tespit tutanağı, Bilirkişi Mustafa Şahin tarafından hazırlanan bilirkişi raporu, Ankara Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlüğünün 02/12/2008 tarih ve 2008/0755 uzmanlık nolu raporu, Ankara Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlüğünün 24/12/2008 tarih ve 2008/2589 uzmanlık nolu uzmanlık raporu, Karabük Devlet Hastanesi Baştabipliğinin 15/04/2011 tarih ve …./2008 sayılı ön raporu, Adli Tıp Kurumu 4.Adli Tıp İhtisas Kurulunun 26/12/2012 tarih ve …2012/99834-4336 sayılı 4890 karar nolu raporu ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek suç tarihinde polis memuru olan sanığın, katılana ait çalıntı aracı kimliği belirsiz kişilerden almak, ve bağlı olduğu kurum aracılığıyla change yapıp, hileyle mağduru yanıltarak lehine haksız menfaat sağlamak suretiyle atılı suç eşyasının satın alınması ve kabul edilmesi ile nitelikli dolandırıcılık suçlarını işlediğini sabit gören mahkeme kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir…”(Yargıtay Kararı – 15. CD., E. 2017/9098 K. 2019/11531 T. 12.11.2019)
CHANGE ARAÇ RESMİ BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU
Change araç satışı resmi belgede sahtecilik suçu bakımından da özellik arz eder. Change araçlar motor ve şase numaraları değiştirilerek oluşturulan ve genellikle hırsızlık yoluyla ya da yurt dışından kaçak yollarla ülkeye girişi yapılarak satılan araçlardır. Hukuka aykırı yolla elde edilen aracın şase ve motor numarası trafik siciline kayıtlı ise metal üzerinde yer alan şase ve motor numarası resmi belge niteliğinde sayılacaktır. Zira Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen “Resmi Belgede Sahtecilik” suçu bakımından belgenin varlığı için yazılı kâğıt zorunlu değildir. Metal levha üzerine yazılan şase ve motor kayıtları da yetkili makamlar tarafından sicile kayıt ettirilmişse resmi belge niteliği taşıyacaktır. Change araçlar bakımından ise genellikle şase numaraları taşlama ve zımparalama yöntemi ile kazındıktan sonra araca numaratör veya enjeksiyon iğnesi vurmak suretiyle değiştirilirler. Dolayısıyla bu unsurların yer aldığı bir araca ait şase ve motor numarasının değiştirilmesi resmi belgede sahtecilik suçunun oluşmasına sebep olabilmektedir.
“Katılan …’a ait çalınan… plaka sayılı aracın şasi numarasını, katılan …’a ait çalınan … plaka sayılı ve mağdur …’e ait çalınan… plaka sayılı araçların motor ve şasi numaralarını değiştirerek sahte belgelerle satışını yapmak suretiyle atılı suçları işledikleri iddia olunan sanıkların, olayla ilgilerinin olmadığını savunmaları, UYAP üzerinden yapılan kontrolde sanıklar hakkında benzer suçlardan kamu davalarının açılmış olduğunun anlaşılması karşısında; gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde tespiti ve zincirleme suç hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağının belirlenebilmesi bakımından, … plakalı aracın … plakaya, …plakalı aracın …plakaya ve … plakalı aracın … plakaya tescili yapılmazdan önce trafik tescil bürosuna ibraz edilen belgelerinin getirtilerek araçların satışını resmi olarak kimin ne şekilde yaptığının belirlenmesi, hangi aşamada ve ne şekilde change işlemi yapıldığının açıklığa kavuşturulması ve araçların üzerinde yer alan motor ve şasi numaralarının araçların trafik ve tescil belgelerindeki kayıtlarla uyumlu olup olmadığının tespit edilmesi, sanıklar hakkında benzer suçlardan açılmış kamu davalarının getirtilip, derdest olmaları halinde birleştirilmesi, aksi takdirde bu davayı ilgilendiren kısımlarının onaylı örneklerinin alınması ile bu dosyalar da nazara alınarak sanıkların hukuki durumlarının değerlendirilmesiyle eylemlerinin sübutu halinde, TCK’nun 204. maddesinin gerekçesinde de belirtildiği üzere, belgenin varlığının kabulü için yazılı kağıdın bulunmasının zorunlu olmadığı, bir metal levha üzerine yazı yazılması halinde de diğer unsurların varlığı durumunda, belgeden söz edilebileceği, metal üzerine yazılan şasi ve motor numaralarının da trafik siciline kaydedildikten sonra resmi belge olarak kabulünün gerekeceği; Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 22.04.2014 gün ve 2013/11-397-2014/202 sayılı kararında açıklandığı üzere, belgelerde sahtecilik suçunun hukuki konusunun kamu güveni olduğu ve tespit edilecek diğer dosyalarının fiil tarihleri de dikkate alınarak; sanıkların fiillerinin her biri yenilenen kasıtla işlenmiş ayrı suçları mı, yoksa bir suç işleme kararıyla kanunun aynı hükmünün kısa zaman aralıkları içerisinde, birkaç kez ihlal etmek suretiyle zincirleme biçimde işlenmiş tek suçu mu oluşturduğunun değerlendirilmesi suretiyle hukuki durumlarının takdir ve tayini yerine, eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde hükümler kurulması,
2-) Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu yönünden; suça konu araçların suç tarihlerindeki değerlerinin tespit edilmesi, ikinci el araç alım satımı yaptığı iddia edilen sanıkların araçları kimden ne şekilde edindikleri, araçların satışının yazılı belge ile yapılıp yapılmadığı, ödemelerin ne şekilde kime/kimlere yapıldığının araştırılması, 22.05.2009 tarihli T.C… Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürlüğü kaşesi taşıyan ajanda fotokopilerinin kimden ele geçirildiğinin belirlenmesinden sonra, toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek, sanıkların hukuki durumlarının takdir ve tayini yerine, eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde hükümler kurulması…
Bozmayı gerektirmiş…” (Yargıtay Kararı – 21. CD., E. 2015/6329 K. 2016/8030 T. 27.12.2016)
CHANGE CEZASI
Change araç cezası Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre belirlenecektir. Dolayısıyla change araç satışına ilişkin verilecek ceza belirlenirken somut olayın hangi suçu oluşturduğu dikkate alınmalı ve suç unsurları bakımından incelenmelidir. Genellikle change araç satışı dolandırıcılık suçuna veya resmi belgede sahtecilik suçlarına sebebiyet vermektedir. Bu kapsamda change araç satışına ilişkin cezalar bu suçlara ilişkin düzenlenen yaptırımlara göre belirlenmektedir.
GENEL BİLGİLER
İKİNCİ EL ARABA DAVASI
İkinci el araba davası ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE NASIL YAPILIR?
Change nasıl yapılır ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE SUÇU
Change suçu ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
DOLANDIRICILIK SUÇUNDA AVUKAT
Dolandırıcılık suçunun söz konusu olduğu hallerde iyi bir avukatla çalışılması önemlidir. Avukatın ceza hukuku alanında tecrübesi olmalı ve gerekli bilgi birikimine sahip olmalıdır. Alanında yetkin ve donanımlı bir avukattan yararlanmak büyük bir fayda sağlayacaktır.
CHANGE EMSAL KARAR
Change emsal karar ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE ANKARA
Change Ankara ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE SUÇU
Change suçu ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE DOLANDIRICILIĞI
Change dolandırıcılığı ile ilgili hususta yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE ARAÇ NEREYE ŞİKÂYET EDİLİR?
Change araç nereye şikâyet edilir ile ilgili hususta yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE DAVASI ANKARA AVUKATI
Change davası Ankara avukatı ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
MOTOR NUMARASI DEĞİŞTİRME SUÇU
Motor numarası değiştirme suçu ile ilgili hususta yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ŞASE NUMARASI DEĞİŞTİRME SUÇU
Şase numarası değiştirme suçu ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
PLAKASI DEĞİŞTİRİLEN ARAÇ
Plakası değiştirilen araç ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ÇALINTI ARACIN SATIN ALINMASI
Çalıntı aracın satın alınması hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KAÇAK ARABA MAĞDURU
Kaçak araba mağduru ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE YARGITAY
Change Yargıtay ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
CHANGE YAPTIRIMI
Change yaptırımı ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.