A- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU NEDİR?
Alkollü trafik kazasında rücu, uyuşturucu veya keyif verici madde almış olarak aracı sevk ve idare eden sürücünün trafik kazasına sebebiyet vermesi durumunda, zarar görenlere ödemede bulunan sigorta şirketinin, ödediği tazminatı sigorta ettirenden talep etmesidir. Dolayısıyla, alkollü araç kullanılması sebebiyle zarar gören kişilere sigorta şirketi tarafından yapılan ödemeler alkollü trafik kazasında rücu davası ile sigorta ettirenden tazmin edilir.
B- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU HUSUSUNDA DÜZENLEMELER
1- ARAÇ İŞLETENİN SORUMLULUĞU
Motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne, yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu araç bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletiliyorsa, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olur (Karayolları Trafik Kanunu (KTK) md. 85/1). İşleten, araç sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan da kendi kusuru gibi sorumludur (KTK md. 85/son).
2- ARAÇ İŞLETENİN SİGORTA YAPTIRMASI ZORUNLULUĞU
Araç işleten, sorumluluğunun karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır (KTK md. 91/1). Böylece, motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet verilmesinden dolayı işletene düşen hukuki sorumluluk, zorunlu sigorta limitlerine kadar sigortacı tarafından temin edilir (Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A-1).
3- SİGORTACININ TRAFİK KAZASINDA RÜCU HAKKI
Sigorta sözleşmesinden veya sigorta sözleşmesine ilişkin kanun hükümlerinden doğan ve tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının azaltılması sonucunu doğuran haller zarar görene karşı ileri sürülemez. Bu durumda zarar görene ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda sigorta ettirene başvurabilir (KTK md. 95).
4- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU BAKIMINDAN PROMİL SINIRLARI
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler ile alkollü olan sürücülerin karayolunda araç sürmelerin yasaktır (KTK md. 48). Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler ile kanlarındaki alkol miktarı 0.50 promilin üzerinde olan hususi otomobil sürücüleri ve kanlarındaki alkol miktarı 0.20 promilin üstünde olan diğer araç sürücülerinin karayolunda araç sürmeleri yasaktır (Karayolları Trafik Yönetmeliği md. 97/1).
5- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU
Tazminatı gerektiren olay, işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin veya motorlu aracın hatır için karşılıksız olarak kendilerine verilen kişilerin uyuşturucu veya keyif verici maddeler almış olarak aracı sevk ve idaresi esnasında meydana gelmiş veya olay, yukarıda sayılan kişilerin alkollü içki almış olmaları nedeniyle aracı güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş bulunmalarından ileri geliyorsa sigortacı sigorta ettirene rücu edebilir (Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının B.4.d).
C- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU EDİLEBİLECEK KİŞİLER
Alkollü trafik kazasında rücu bakımından, ödemede bulunan sigortacı, tazminatın kaldırılmasını sağlayabileceği oranda sadece sigorta ettirene rücu edebilir. Sigorta ettiren, sigorta sözleşmesinin tarafı olmayan araç sürücüsüne karşı söz konusu dava açamaz. Aksi takdirde, alkollü trafik kazasında rücu davası bakımında pasif sıfat yokluğu nedeniyle dava reddedilir.
“Öte yandan, dava dosyası incelendiğinde, aracın malikinin davalı Mustafa Kara olduğu anlaşılıyor ise de, aracı sigorta ettirenin dava dışı Turhan Tonbuş olduğu tespit edilmiştir. Poliçe genel şartlarının 4/2 nci maddesinde “ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını sağlayabileceği oranda sigorta ettirene rücu edebilir” hükmü mevcuttur. Şu halde, davacı sigortacı söz konusu davayı ancak kendisiyle sözleşme yapan kişiye karşı açabilecektir. Oysa, davalı Mustafa Kara sigorta ettiren olmadığına göre, sözleşmenin tarafı da değildir. Bu durumda mahkemece davalı Mustafa Kara hakkındaki davanın pasif sıfat yokluğu nedeniyle reddi gerekirken, bu hususun gözden kaçırılması doğru görülmemiş ve kararın bu nedenle de, bozulması gerekmiştir.” (YARGITAY 11. HD. 2001/10110 E., 2002/1929 K., 05.03.2002 T.).
D- ZARARIN TEMİNAT DIŞI OLDUĞUNU KİM İSPAT EDECEKTİR?
Alkollü trafik kazasında rücu davasında, zararın teminat dışında kaldığını davayı açacak sigorta şirketi ispat etmelidir. İspat yükü kendisinde olan sigorta şirketi bu hususu somut delillerle ispat etmelidir. İspat edilememesi durumunda, rücu hakkının doğmayacağı kabul edilir ve alkollü trafik kazasında rücu davası reddedilir.
“(r)ücuya konu edilen zararın teminat dışı kaldığını ispat yükünün davacı sigortacıda olduğu ve bu hususun somut biçimde ispat edilememesi halinde rücu hakkının doğmayacağını kabulün zorunlu olduğu da gözönünde bulundurularak; İTÜ veya Karayolları Genel Müdürlüğü gibi kuruluşlardan seçilecek iki trafik uzmanı ve bir nörolog bilirkişiden oluşan bilirkişi kurulundan, tüm dosya kapsamı dikkate alınmak suretiyle, kazanın münhasıran alkolün etkisi altında gerçekleşip gerçekleşmediğinin, başka unsurların da kazada etkili olup olmadığının tespiti hususlarında ayrıntılı, gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınarak, davacının rücu hakkı olup olmadığı belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” (YARGITAY 4. HD. 2021/14833 E., 2021/2788 K., 10.06.2021 T.).
E- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU İÇİN SÜRÜCÜNÜN ALKOLLÜ OLMASI YETERLİ MİDİR?
Alkollü trafik kazasında rücu açısından, olayın münhasıran alkolün etkisi ile gerçekleşmesi gerekir. Bu kapsamda, olayın oluş şekli, yol ve hava durumu gibi unsurlar bir bütün olarak değerlendirilmeli ve rizikonun münhasıran alkolün etkisi altında gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilmelidir. Dolayısıyla, başka unsurların kazanın meydana gelmesinde etkili olup olmadığı değerlendirilmeksizin alkollü trafik kazasında rücu davasında sürücünün alkollü olması sebebiyle sigorta şirketi lehine karar verilemez.
“(M)ahkemece yapılacak iş; aralarında 2 nöroloji ve 1 trafik uzmanın bulunduğu bilirkişi kurulundan, yukarıda açıklanan hususlar da göz önünde bulundurularak olayın oluş şekli, yol ve hava durumu gibi unsurlar bir bütün olarak değerlendirilip, rizikonun münhasıran (salt) alkolün etkisi altında gerçekleşip gerçekleşmediği, başka unsurların da etkili olup olmadığı, sürücünün olayda kusurlu bulunup bulunmadığı konularında ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık rapor alınarak, sonucuna göre bir karar verilmesinden ibarettir. O halde yazılı şekilde, eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” (YARGITAY 17. HD. 2008/4510 E., 2009/1458 K., 16.03.2009 T.).
F- MAHKEME HANGİ DALLARDA UZMAN BİLİRKİŞİ RAPORU ALACAKTIR
Alkollü trafik kazasında rücu davasında mahkeme, Nöroloji Uzmanı, Sigorta Uzmanı ve Makine Mühendisi’nden oluşan üçlü heyetten bilirkişi raporu almalıdır. Alınacak ayrıntılı, gerekçeli ve denetime elverişli raporla kazanın münhasıran alkolün etkisi altında gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilir. Dolayısıyla alkollü trafik kazasında rücu davası açısından kazanın meydana gelmesinde başka unsurların etkili olup olmadığının tespitinde bilirkişi raporu önem taşır.
“Mahkemece, yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan yasal düzenlemeler ve hukuki olgulara göre, Nöroloji Uzmanı, Sigorta Uzmanı ve Makine Mühendisi’nden oluşan üçlü bilirkişi heyetinden, kazanın münhasıran alkolün etkisi altında gerçekleşip gerçekleşmediğinin ve başka unsurların da kazanın meydana gelmesinde etkili olup olmadığının tespiti ile dosyada mevcut 02.08.2012 tarihli rapor da irdelenmek suretiyle ayrıntılı, gerekçeli ve denetime elverişli bir rapor aldırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması isabetli olmamıştır.” .” (YARGITAY 17. HD. 2020/9716 E., 2021/2975 K., 18.03.2021 T.).
G- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU DAVASINDA DİĞER DELİLLER
Alkollü trafik kazasında rücu davasında ispat açısından birçok delilden yararlanılabilir. Bu kapsamda, trafik kazası tespit tutanağı, kazadan sonra alınan doktor raporundaki alkol değerlendirmesi, tutanağı düzenleyen polislerden alınacak beyanlar dahil tanık beyanları ve kazadan sonra yapılan alkol ölçümleri bunlar arasındadır. Dolayısıyla, alkollü trafik kazasında rücu açısından söz konusu delillerden de yararlanılarak en doğru karar verilmelidir.
“Davalılardan Birol`un somut olaydaki hukuki durumuna gelince; Mahkemece, davalılardan sürücünün araç kullanırken alkollü olduğuna dair davacının, iddiadan öte somut bir kanıt sunamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Oysa, trafik kaza tespit tutanağının ilgili bölümünde, sürücü Coşkun`un, “doktor raporuna göre alkollü” olduğu tespitine yer verilmiştir. Bu tutanağı düzenleyen polis memurları tanık olarak dinlenmişler ve sürücünün alkollü olduğunu beyan etmişlerdir. Sürücü davalı yanıt dilekçesinde, ağır yaralı olduğu için alkolmetre cihazına üfleyemediğini, bu nedenle koklama usulü ile alkol tespiti yapıldığını savunmuş, bu davalının gösterdiği tanıklardan Yaşar dahi araçta yolcu olarak bulunduğunu, yola çıkmadan önce bu davalının bir şişe bira içtiğini beyan etmiştir. Bu durumda, sürücünün alkollü araç kullandığının, dolayısıyla sigorta ettiren Birol`un, aracını böyle bir sürücüye verdiğinin kabulü gerekir.” (YARGITAY 11. HD. 2002/7571 E., 2003/358 K., 20.01.2003 T.).
H- CEZA YARGILAMASINDAKİ DEĞERLENDİRMENİN ETKİSİ
Alkollü trafik kazasında rücu davası bakımından esas alınan kriterler ile ceza yargılamasında esas alınan kriterler farklıdır. Alkollü trafik kazasında rücu davalarında esas alınan ağır kusur, kasıt olmamakla beraber kasta yakın bir kusuru ifade eder. Ağır kusur, ceza yargılaması açısından taksirle aynı şekilde değerlendirilmez. Zira, ceza yargılamasında bilinçli taksir, hukuk yargılamasında ağır kusura karşılık gelmemektedir.
“İlk derece mahkemesince; Ankara Trafik İhtisas Dairesinin 18/06/2015 tarihli kusur raporuna göre sürücü Cevdet’in %90 oranında asli kusurlu, sürücü Furkan’ın % 10 oranında tali kusurlu olduğunun belirlendiği, ağır kusur kavramının özel hukuk kavramı olup kasıt olmamakla beraber kasta yakın bir kusurun mevcudiyetini ifade ettiği, davaya konu kazada davalı sigortalı aracın sürücüsünün tam kusurlu olduğunun kabul edilmesi halinde dahi bu durumun başlı başına kasıtlı ya da ağır kusuru bulunduğu anlamına gelmeyeceği, alkollü araç kullanma ceza yargılamasında bilinçli taksir halini oluştururken hukuk yargılamasında aranılan ağır kusur durumuna karşılık gelmediği,” (YARGITAY 4. HD. 2021/9640 E., 2021/4524 K., 13.09.2021 T.).
İ- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU AÇISINDAN MÜTERAFİK KUSUR
Zararın doğması veya artmasına neden olan müterafik kusur ile alkol kullanılması neticesinde kazanın oluşumuna etki eden kusur farklıdır. Kazanın meydana gelmesinde sürüş kusurunun tamamı araç sürücüsünde olsa da zarar gören müterafik kusurla kendi zararını artırabilir. Bu da tazminatın hesabında ve sorumlulukta farklı değerlendirmeye sebep olur. Dolayısıyla, alkollü trafik kazasında rucü davasında detaylı bir inceleme ve hesaplama yapılmalıdır.
“Mahkemece de benimsenen 08.09.2014 tarihli heyet raporu ve 24.05.2012 tarihli ATK raporunda, ölen için belirlenen %20’lik kusur, zararın doğması ya da artmasına (BK44) neden olan müterafik kusur mahiyetinde olup, kazanın oluşumuna etki eden bir kusur değildir. Kazanın meydana gelmesinde sürüş kusurunun tamamı davalı sigortalının araç sürücüsüne aittir. Açıklanan nedenlerle, mahkemece 2918 sayılı KTK’nun 48. Maddesindeki 24/05/2013 tarihli değişiklik de dikkate alınarak, 24.04.2009 tarihli kazada ölen davacı için belirlenen %20’lik kusurun kazanın oluşumuna etkisi bulunmadığı, buna göre kaza anında 1.24 promil alkollü olduğu tespit edilen davalının kazanın oluşumunda tam kusurlu olduğu göz önünde tutularak, nöroloji uzmanı bilirkişisinin yer aldığı heyet raporunu göre, kazanın münhasıran alkolün etkisiyle meydana geldiğinin ve olayda rücu şartlarının gerçekleştiğinin kabulü ile toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.” (YARGITAY 17. HD. 2019/5723 E., 2020/8645 K., 17.12.2020 T.).
J- GENEL BİLGİ
1- ALKOLLÜ TRAFİK KAZALARI
Alkollü trafik kazaları hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
2- ALKOLLÜ ARAÇ TRAFİK KAZASI
Alkollü araç trafik kazası hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
3- ALKOLLÜ ARAÇ KULLANIRKEN TRAFİK KAZASI YAPMAK
Alkollü araç kullanırken trafik kazası yapmak hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
4- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA SİGORTA
Alkollü trafik kazasında sigorta hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
5- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA SİGORTA KARŞILAR MI?
Alkollü trafik kazasında sigorta karşılar mı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
6- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASI DAVALARI
Alkollü trafik kazası davaları hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
7- ALKOLLÜ SÜRÜCÜ TRAFİK KAZASI
Alkollü sürücü trafik kazası hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
8- ALKOLLÜ İKEN TRAFİK KAZASI
Alkollü iken trafik kazası hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
9- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASI ORANI
Alkollü trafik kazası oranı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
10- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASINDA RÜCU
Alkollü trafik kazasında rücu hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
11- ALKOLLÜ KAZADA TRAFİK SİGORTASI
Alkollü kazada trafik sigortası hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
12- ALKOLLÜ TRAFİK KAZASI YAPARSAN SİGORTA KARŞILAR MI?
Alkollü trafik kazaları yaparsan sigorta karşılar mı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
13- ALKÖLLÜ TRAFİK KAZASI TAZMİNAT
Alkollü trafik kazası tazminat hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
Trafik kazasında cenaze giderleri hk. https://hkavukatlik.com/trafik-kazasinda-cenaze-giderleri/
Trafik kazasında hatır taşıması hk. https://hkavukatlik.com/trafik-kazasinda-hatir-tasimasi/
Trafik kazasında müterafik kusur hk. https://hkavukatlik.com/trafik-kazasinda-muterafik-kusur/
Ölümlü trafik kazası tazminatı hk. https://hkavukatlik.com/olumlu-trafik-kazasi-tazminati/