UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
A- UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ NEDİR?
Uzman erbaş sözleşme feshi, Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik görevlerinde yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak amacıyla 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanunu çerçevesinde sözleşmeli olarak istihdam edilen uzman onbaşı ve uzman çavuş sözleşmelerinin feshidir. 3269 Sayılı Kanun md. 5 kapsamında istihdam edilen uzman erbaşlar iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlamaktadır. Sözleşme sürelerinin sona ermesi durumunda ise aynı maddede öngörülen sağlık şartlarını taşıyanların sözleşmeleri, bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla yenilenebilmektedir. Uzman erbaş sözleşmeleri aynı maddenin son fıkrasında yer alan atıf ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu md. 40/16 gereğince azami olarak ilgili personelin 55 yaşına girdiği yıla kadar uzatılabilmektedir.
Uzman erbaş sözleşmesi, ilgi personel tarafından feshedilebileceği gibi idare tarafından da feshedilebilmektedir. Tüm bu ihtimaller, aşağıda ayrıntılı olarak incelenecektir.
B- UZMAN ERBAŞIN İSTEĞİYLE UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
1- İNTİBAK DÖNEMİNDE UZMAN ERBAŞIN İSTEĞİYLE SÖZLEŞME FESHİ
3269 Sayılı Kanun md. 13 kapsamında, sözleşme imzalandıktan sonraki ilk 5 aylık intibak dönemi içerisinde ayrılmak isteyen uzman erbaşların sözleşmesinin feshedileceği düzenlenmiştir. Bu hüküm doğrultusunda ilk 5 aylık intibak dönemi içerisinde ayrılma isteğini idareye bildiren uzman erbaşın sözleşmesi feshedilir. Sözleşmesini fesheden uzman erbaşın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilir. Bununla birlikte uzman erbaşa peşin olarak ödenen aylıkların ve aylık ile birlikte ödenen diğer tüm özlük haklarının çalışılmayan günlere ait kısmı geri alınır.
2- SÖZLEŞMENİN UZMAN ERBAŞ TARAFINDAN YENİLENMEMESİ
3269 Sayılı Kanun md. 12 kapsamında, sözleşmesinin yenilenmesini isteyen uzman erbaşın, sözleşme süresinin bitimine en az üç ay kala hizmet süresini uzatmak istediğine dair bir dilekçe ile idareye başvurması gerekir. Hizmet süresinin uzatılması için idareye başvurmayan uzman erbaşın sözleşmesi ise sona erecek ve terhis edilecektir. Bu durumda 3269 Sayılı Kanun md. 16 gereğince hesaplanacak tazminat kendisine ödenir.
3- UZMAN ERBAŞIN İSTİHDAM EDİLDİĞİ KADRONUN KALDIRILMASI
Uzman erbaşın istihdam edildiği kadronun herhangi bir nedenle kaldırılması veya bu kadrolarda uzman erbaş istihdam edilmesine gerek kalmadığı durumlarında uzman erbaşlar, ihtisas sahibi oldukları diğer birliklerdeki boş uzman erbaş kadrolarına atanabilirler veya başka bir sınıfta istihdam edilebilirler. Bu durumda olan uzman erbaşların kuvvetleri, ilgili kuvvet komutanlıklarının görüşleri alındıktan sonra Millî Savunma Bakanlığı tarafından değiştirilebilir. Bu hüküm uyarınca atanan, kuvvet veya sınıf değişikliği işlemine tabi tutulan uzman erbaşlar, sözleşmelerinin feshini isteyebilirler. Bu şekilde sözleşmelerinin feshini isteyen uzman erbaşların istekleri kabul edilir ve 3269 Sayılı Kanun md. 16 gereğince hesaplanacak tazminat kendilerine ödenir.
4- UZMAN ERBAŞIN ASTSUBAYLIĞA GEÇİŞ SINAVINDA BAŞARISIZ OLMASI
3269 Sayılı Kanun md. 15 ile Astsubay Meslek Yüksekokullarında veya tâbi tutulacakları temel askerlik eğitiminde başarılı olamayanlar ile kendi isteği ile ayrılanlardan, istekli olan ve uzman erbaş olmak için gerekli şartları kaybetmemiş olanlar uzman erbaş olarak hizmete devam ettirilirler. Madde metninden anlaşılacağı üzere bu durumdaki uzman erbaşlardan yalnızca istekli olanlar hizmete devam edecekler, hizmete devam etmek istemeyenlerin ise sözleşmeleri feshedilecektir.
C- UZMAN ERBAŞLARIN İSTİFA HAKKI VAR MIDIR?
Uzman erbaşların istifa hakkı bulunmamaktadır. Yukarıda ayrıntısı ile açıkladığımız durumların birinin varlığı halinde uzman erbaşlar kendi istekleriyle sözleşmelerini feshedebilirler. Fakat bu nedenlerden birinin bulunmadığı durumlarda uzman erbaşların istifa etme veya sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetme hakları bulunmamaktadır.
D- İDARE TARAFINDAN UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
İdare tarafından uzman erbaş sözleşme feshi kapsamında, idare tarafından tek taraflı olarak sözleşmenin feshedilebileceği haller 3269 Sayılı Kanun md. 12 ve Uzman Erbaş Yönetmeliği md. 13’te ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Uzman erbaş sözleşmesinin idare tarafından tek taraflı olarak feshedilebileceği haller şunlardır;
- Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk beş aylık intibak dönemi içerisinde göreve intibak edememe,
- Görevde başarısız olma,
- Atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olma veya kendilerinden istifade edilemeyeceğinin anlaşılması,
- Almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamama,
- Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasniî, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat, isyan suçlarından dolayı mahkûm olma,
- Askerî Ceza Kanununun 148 inci maddesinde yazılı suçlardan mahkûm olma,
1- HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ ETKİSİ
Yukarıda sayılan suçlardan ceza alınması halinde verilen ceza, ertelense, seçenek yaptırımlara çevrilse, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilse veya affa uğrasa dahi sözleşme feshedilmektedir.
- Taksirli suçlar hariç olmak üzere diğer suçlardan adlî veya askerî mahkemeler tarafından otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkûm olma,
- Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olma,
- Son olarak verilen de dâhil olmak üzere, kararın kesinleştiği tarihten itibaren, son bir yıl içinde toplamda otuz gün ve daha fazla oda hapis veya hizmet yerini terk etmeme cezasına mahkûm olma,
- Son aldığı disiplin cezasından geriye doğru son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam sekiz defa veya daha fazla disiplin cezası alma,
- Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden; bu evlilikleri, ilgili yönetmelikte belirtilen esaslar dâhilinde Milli Savunma Bakanlığınca uygun görülmeme,
- Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybetme veya Türk vatandaşlığından çıkarılma,
- Son bir yıl içerinde üç aydan fazla istirahat ve hava değişimi raporu alma,
- Bulunduğu kadronun sağlık şartlarını kaybetme,
- Görevini yapamayacağı yönünde sağlık kurulu raporu verilmesi.
E- KENDİSİNDEN İSTİFADE EDİLEMEME GEREKÇESİYLE UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
1- KENDİSİNDEN İSTİADE EDİLEMEME SEBEBİYLE FESİH ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi 01.06.2022 tarihli ve 2022/4 E. 2022/64 K. sayılı kararı ile 3269 Sayılı Kanun md. 12’de yer alan “…kendilerinden istifade edilememe…” ibaresini kanun metninden çıkartmıştır. Anayasa Mahkemesi uzman erbaşların kendilerinden istifade edilememe hâlleri ile bu durumda yapılacak işlemlerin yönetmelikte düzenlenmesini Anayasaya aykırı bulmuştur.
2- KENDİSİNDEN İSTİADE EDİLEMEME ANAYASA MAHKEMESİ KARARI GEREKÇESİ
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının gerekçesinde, kamu hizmetlerinde kalma hakkına ilişkin bir konuda herhangi bir yasal çerçeve çizilmeden ve temel ilkeler belirlenmeden, düzenlemenin yönetmeliğe bırakılamayacağı vurgulanmıştır.
F- ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARININ DEVAM EDEN DAVALARA ETKİSİ
Anayasa Mahkemesi, iptal kararının Resmi Gazetede yayımlanmasından 9 ay sonra (10.03.2023 tarihinde) yürürlüğe gireceğini öngörmüştür. Fakat bu durum Anayasaya aykırılığı tespit edilen kanun hükmünün bu tarihe kadar uygulanacağı anlamını taşımamaktadır. Benzer iptal kararlarının ardından verilen emsal Danıştay ve Bölge İdare Mahkemesi kararlarında da ifade edildiği üzere Anayasaya aykırılı tespit edilen hükmün bu tarihten itibaren uygulanma imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle iptal kararı devam etmekte olan ve bu tarihten sonra açılacak davalarda uygulanmalıdır.
G- UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞMESİ FESHİ DURUMUMDA YAPILMASI GEREKENLER
Uzman erbaş sözleşmesi feshedilenler, karar ile ilgili olarak idareye yeniden başvuruda bulunabileceği gibi doğrudan iptal davası da açabilirler. İdareye yeninden başvuru yolu 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu md. 11’de düzenlenmiştir. İlgili düzenlemede, bir idari işlemin geri alınması, kaldırılması, düzeltilmesi veya değiştirilmesi için ilgili kişinin tebliğ tarihini izleyen 60 gün içinde bir üst makama, böyle bir makam yoksa işlemi yapan makama başvuru yapılabileceği ifade edilmiştir. Fakat yapılan başvurular çoğu zaman sonuçsuz kalmakta ve idari merciler kararlarını genellikle değiştirmemektedirler.
H- UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ DAVASI NE ZAMAN AÇILIR?
Uzman erbaş sözleşmesi feshi durumunda karar idare tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde iptali davası açılmalıdır. Dava açma süresinin kaçırılması durumunda iptali davası açma hakkı kaybedilir ve işlem kesinleşir.
İ- UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
Uzman erbaş sözleşme feshi davası, işlemi yapan idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinde açılmalıdır. Uzman erbaş sözleşme feshi davasında yürütmeyi durdurma ve duruşma talep edilmelidir.
J- UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ DAVASI NASIL YÜRÜTÜLÜR?
Uzman erbaş sözleşmesi feshi durumunda vakit kaybetmeden iptal davası açılmalıdır. Uzman erbaş sözleşmesi feshi davası özellik gerektiren bir dava olduğu için uzman hukukçular tarafından yürütülmesinde fayda vardır.
K- GENEL BİLGİ
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ İPTAL KARARI
Uzman erbaş sözleşme feshi iptal kararı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ İPTAL EDİLİR Mİ?
Uzman erbaş sözleşme feshi iptal edilir mi hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİNE KARŞI İPTAL DAVASI
Uzman erbaş sözleşme feshine karşı iptal davası hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ AVUKATI
Uzman erbaş sözleşme feshi avukatı, idare tarafından verilen kararın iptali talebiyle süreci takip eden avukattır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ ANKARA AVUKATI
Uzman erbaş sözleşme feshi Ankara avukatı, idare tarafından verilen kararın iptali talebiyle süreci takip eden ve faaliyetlerini Ankara’da yürüten avukattır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ DAVASINI KAZANANLAR
Uzman erbaş sözleşme feshi davasını kazananlar hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLENLER NE YAPMALI
Uzman erbaş sözleşmesi feshedilenler ne yapmalı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
JANDARMA UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
Jandarma uzman erbaş sözleşme feshi hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ TAZMİNAT
Uzman erbaş sözleşme feshi tazminat hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ GÜVENLİK SORUŞTURMASI
Uzman erbaş sözleşme feshi güvenlik soruşturması hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ SEBEPLERİ
Uzman erbaş sözleşme feshi sebepleri hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
Konuya İlişkin Benzer Yazılar
https://www.hkavukatlik.com/guvenlik-sorusturmasinin-iptali-davasi/
https://www.hkavukatlik.com/avukatlik-kanunu-md-5-3/
https://www.hkavukatlik.com/tasinmaz-alarak-turk-vatandasligi-kazanma/
Yazan : Avukat İsmail Sadık Hasekioğlu
